Nắm rõ cách bảo vệ sức khỏe trước tình trạng ô nhiễm khói bụi là điều không thể bỏ qua.
Ảnh minh họa.
Tác hại khôn lường của ô nhiễm khói bụi
PGS.TS Phạm Thị Bích Đào (Bệnh viện Đại học Y Hà Nội) cho biết, ô nhiễm khói bụi hiện được xem là mối nguy hại lớn đến sức khỏe con người khi nó tác động trực tiếp đến đường hô hấp, tai mũi họng, da và tác động gián tiếp đến tim mạch.
Tác động đối với đường hô hấp
Bình thường, với lượng bụi trong giới hạn cho phép, biểu mô đường hô hấp là biểu mô hình trụ, có lông chuyển và các tuyến chế tiết đồng thời có hệ thống thảm nhầy trên bề mặt chứa các tế bào đại thực bào có nhiệm vụ bắt giữ bụi bẩn và tạo thành rử mũi. Khi bụi vượt quá ngưỡng cho phép, cơ chế bảo vệ không còn đủ khả năng làm sạch không khí nữa, lúc này, các tác nhân trong khói bụi hít vào đường thở sẽ kích thích và gây bệnh.
Tai mũi họng
Những người sẵn có cơ địa dị ứng rất dễ xuất hiện viêm mũi họng dị ứng như hắt hơi từng tràng, chảy nước mũi trong và ngạt tắc mũi thường xuyên; ngứa họng, ho kèm theo đờm trong hoặc đặc; khàn tiếng, nói khó; đau rát họng nhất là khi đi ra nơi nhiều bụi.
Đường hô hấp dưới: khí, phế quản, phế nang, nhất là những người sẵn có bệnh lý hô hấp mạn tính (tâm phế mạn, hen phế quản, viêm phế quản mạn…) sẽ có cảm giác ngực mình nặng hơn, xuất hiện ho nhiều về đêm giai đoạn đầu, sau đó ho liên tục cả ngày kèm theo khạc đờm vàng xanh.
Tác động lên da
Da là cơ quan có bề mặt lớn nhất trong cơ thể, đây cũng chính là bộ phận có khả năng tự đào thải độc tố hiệu quả. Cơ chế đào thải độc tố của cơ quan này là thông qua việc “đổ mồ hôi” khi lỗ chân lông mở và thoát những “giọt” lấm tấm trên da mang theo những chất độc trong cơ thể ra bên ngoài. Khi quá nhiều bụi, lớp biểu bì phủ trên cùng của da không đủ thời gian tạo mới sau khi bị bụi bít lấp toàn bộ các lỗ chân lông, không còn khả năng cho các tuyến mồ hôi thực hiện chức năng thải độc.
Ngoài ra, bụi bám trên da cũng có thể gây tình trạng dị ứng da ở những người có cơ địa dị ứng, có thể biểu hiện dưới dạng ban đỏ từng nốt hoặc từng mảng da bị bong tróc.
Ảnh hưởng đến tim mạch
Theo nhiều nghiên cứu, bụi là yếu tố gián tiếp gây ra các bệnh lý về tim mạch như tăng huyết áp, viêm thành mạch dị ứng…
Các cách tự vệ trước ô nhiễm khói bụi
Theo PGS.TS Đào, trong điều kiện không khí ô nhiễm, mọi người khi ra đường cần phải đeo khẩu trang đúng cách, đúng loại; tăng cường uống nước, khoảng 2,5 lít/ngày; hạn chế hút thuốc đặc biệt hút trong nhà; đóng cửa khi nhiều khói bụi…
Bên cạnh đó, cần phải tăng cường khả năng giải độc của da bằng cách tích cực vận động, tập thể dục để làm thoát mồ hôi nhiều hơn; tắm hơi, tắm với nước muối magie sunphat loãng cũng là những cách hữu hiệu để có thể kích thích tuyến mồ hôi hoạt động hiệu quả và bài tiết chất thải cơ thể ra bên ngoài; làm sạch da bằng cách tắm nước ấm và hạn chế sử dụng xà phòng tắm để tránh làm bít kín các lỗ chân lông.
Ngoài ra, các bộ, ban, ngành cũng nên khuyến khích mọi người sử dụng phương tiện giao thông công cộng, sử dụng xăng sinh học cho những phương tiện cá nhân; tăng diện tích trồng cây xanh; sử dụng máy lọc không khí ở những nơi nồng độ bụi cao; thiết lập hệ thống mưa nhân tạo…
Cẩm Xuyên
Theo ngaynay
Bỗng dưng mất hẳn tiếng (đột quị thanh quản) – cần phải làm ngay những gì để cứu giọng nói?
Những biểu hiện mất hẳn tiếng nhanh chóng được gọi là “Đột quị thanh quản”.
Đã có nhiều người sáng ngủ dậy bỗng phát hiện mình không thể nói được. Trong cuộc sống đã có những ca sĩ đang hát thì đột ngột mất tiếng. Có những quý ông sau một bữa nhậu với bia và rượu rồi ….không thể cất được lời. Có những bệnh nhân sau phẫu thuật như phẫu thuật tuyến giáp đã không nói được… Những biểu hiện mất hẳn tiếng nhanh chóng như vậy được gọi là “Đột quị thanh quản”.
Với một người bình thường, mất đi phương tiện giao tiếp là giọng nói, kể cả trong thời gian ngắn cũng đã rất khó chịu, nhưng nếu là ca sĩ, MC, giáo viên… những người luôn làm việc bằng tiếng nói thì đây thật sự là một cú “sốc” về tâm lí.
Vậy mất hẳn tiếng do đâu và làm thế nào để khắc phục “Đột quị thanh quản”?
Nhiều người sáng dậy bỗng thấy mình mất tiếng. Ảnh minh họa.
Viêm nhiễm
Viêm mũi xoang:
Thường là hậu quả của viêm mũi xoang, sau 3-5 ngày có chảy dịch mũi xuống họng, bệnh nhân thấy khô cổ, giọng nói nặng dần rồi mất hẳn sau một đêm ngủ dậy.
Phòng ngừa:
Nếu đã từng bị một lần như vậy bạn có thể thấy xuất hiện lại biểu hiện chảy dịch xuống họng rồi giọng nói đục dần – ngay lập tức phải đi khám bác sĩ tai mũi họng để được xác định và điều trị bệnh kịp thời (như sử dụng kháng sinh, kháng viêm, điều trị tại chỗ của mũi xoang và tại thanh quản).
Viêm thanh quản do trào ngược dạ dày thực quản:
Dịch acid của dạ dày đi lên vùng cổ trào vào vùng thanh quản, nếu hiện tượng trào ngược kèm theo viêm dạ dày tăng tiết acid sẽ làm niêm mạc và biểu mô thanh quản bị bỏng dẫn đến nề rồi mất tiếng.
Viêm thanh quản cấp dị ứng:
Thường mất hẳn tiếng thậm chí kèm khó thở sau uống rượu bia. Đây là tình trạng dị ứng nặng đường thở trong bệnh cảnh dị ứng niêm mạc, toàn bộ niêm mạc vùng họng, hạ họng – thanh quản nơi tiếp xúc với rượu nề lên, bít lấp đường thở, hai dây thanh mọng nước, không di động được, luồng không khí qua thanh quản giảm, không đủ áp lực làm rung được dây thanh, trong tình trạng này dẫn đến không tạo ra được tiếng thanh.
U trong thanh quản:
Thường người bệnh biểu hiện tình trạng mất tiếng từ từ, thường khàn tiếng xuất hiện trước và khi khối u đã xâm lấn các các cơ nội thanh quản, làm dây thanh không di động được bệnh nhân mới xuất hiện mất tiếng kèm theo là khó nuốt và đau lên tai khi nuốt.
Xử trí
Khó để phục hồi giọng được như lúc đầu mà tiếng nói chỉ cải thiện một phần sau điều trị khối u như phẫu thuật, tia xạ, hoá chất…
Phòng ngừa: Phát hiện sớm và điều trị kịp thời các loại u ác tính thanh quản ở ngay giai đoạn đầu với các biểu hiện sàng lọc: khàn tiếng (thô, ráp) kéo dài trên 3 tuần mà không đáp ứng với điều trị nội khoa đặc biệt ở nam giới trên 40 t.uổi có nghiện t.huốc l.á.
Khi có dấu hiệu mất giọng cần phải đi khám bác sĩ ngay. Ảnh minh họa.
Chấn thương thanh quản
Chấn thương vật sắc nhọn gây đứt dây thanh, các tác động gián tiếp gây trật sụn phễu ra khỏi vị trí bình thường….
Chấn thương rách thanh quản do sử dụng âm quá mức như các nghệ sĩ Opera.
Xử trí:
Đây là một cấp cứu về giọng cũng như các chức năng khác của thanh quản chính vì thế phải tới các trung tâm chuyên về tai mũi họng để giải quyết đúng và xử trí kịp thời ngay ở giai đoạn đầu của tổn thương.
Sau phẫu thuật
Xuất hiện ngay sau các phẫu thuật vùng cổ đặc biệt sau mổ bướu giáp bệnh nhân xuất hiện mất tiếng.
Nếu có biểu hiện này phải thông báo ngay cho bác sĩ để tìm nguyên nhân và sử trí kịp thời: chống viêm, bổ thần kinh trong trường hợp chèn ép dây thần kinh, hoặc nối thần kinh nếu có tổn thương…
PGS.TS. Phạm Thị Bích Đào
(Bộ môn Tai Mũi Họng – Đại học Y Hà Nội)
Theo giadinh.net
