Opioid là gì? Là một chất, một nhóm thuốc hay một loại bệnh? Cùng tìm hiểu về thuật ngữ này thông qua bài viết dưới đây!
Opioid là gì? Ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe con người. Mọi câu hỏi sẽ được giải đáp thông qua bài viết sau. Việc nắm được kiến thức cơ bản về y học sẽ giúp chúng ta tự bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình.
1. Opioid là gì?
Opioid là gì? Thực chất, Opioid là một nhóm thuốc giảm đau. Nhóm thuốc Opioid có nguồn gốc đến từ các thành phần tự nhiên và tổng hợp. Nhóm thuốc Opioid bao gồm các nhóm t.huốc p.hiện. Đa phần là các loại thuốc có gốc t.huốc p.hiện như morphine.
2. Tác dụng và tác dụng phụ của Opioid
2.1. Tác dụng của nhóm thuốc Opioid
– Nhóm thuốc giảm đau Opioid có tác dụng giảm và cắt nhanh những cơn đau một cách hiệu quả.
– Ngoài ra các loại thuốc thuộc nhóm thuốc này còn được sử dụng với mục đích gây mê.
– Opioid còn có tác dụng điều trị ho và tiêu chảy.
Opioid là một nhóm thuốc giảm đau (Ảnh Internet)
2.2. Tác dụng phụ của các loại thuốc thuộc nhóm Opioid là gì?
– Sử dụng thuốc thuộc nhóm Opioid dễ gây ra cảm giác buồn ngủ. Vì vậy cần tránh sử dụng trước khi thực hiện một việc gì đó cần sự tập trung cao. Ví dụ như lái xe hoặc vận hành máy móc,…
– Opioid dễ gây cảm giác chóng mặt và buồn nôn sau khi sử dụng;
– Opioid có thể gây ra tình trạng suy hô hấp ở người sử dụng nên cần chú ý liều lượng;
– Nó cũng là một tác nhân có thể gây nên tình trạng táo bón;
– Một tác dụng nguy hiểm của Opioid là gây ra ảo giác. Nếu lạm dụng còn sẽ gây nghiện, lờn, phụ thuộc vào Opioid;
3. Các nhóm chính của Opioid
Opioid được chia làm hai nhóm chính. Bao gồm nhóm thuốc giảm đau Opioid yếu và nhóm thuốc giảm đau Opioid mạnh.
3.1. Nhóm thuốc giảm đau Opioid yếu
Chất được xếp vào loại yếu thuộc nhóm Opioid là chất gì? Codein và tramadol là hai chất đại diện cho nhóm thuốc giảm đau này. Các chất này được sử dụng phổ biến để điều trị những cơn đau ở mức trung bình. Để đạt hiệu quả tốt nhất, chúng được kết hợp với một vài loại thuốc giảm đau ngoại biên.
Nhóm thuốc này được áp dụng đối với những tình huống:
– Dùng thuốc giảm đau ngoại biên không mang đến hiệu quả;
– Cắt nhanh cơn đau trong một vài tình huống cần thiết của bệnh lý ở người bệnh;
– Sau khi sử dụng morphine bằng cách tiêm thẳng vào mạch m.áu. Opioid được sử dụng như một liệu pháp thay thế cho đường uống.
Nhóm thuốc giảm đau Opioid yếu – Ảnh Internet
3.2. Nhóm thuốc giảm đau Opioid mạnh
Nhóm thuốc này chỉ được sử dụng đối với các cơn đau dữ dội và nghiêm trọng. Trong những trường hợp cấp cứu, cần thiết hoặc không phản ứng với nhóm thuốc giảm đau nhẹ.
Nhóm thuốc giảm đau Opioid mạnh bao gồm morphine và fentanyl. Đây là nhóm thuốc cần được sử dụng theo đơn bởi có nguy cơ gây nghiện, suy hô hấp.
4. Những ảnh hưởng xấu khi quá lạm dụng Opioid
4.1. Lạm dụng Opioid dễ gây tình trạng nhờn thuốc
Lạm dụng Opioid dễ gây hiện tượng nhờn thuốc Opioid, hay còn gọi là nguy cơ dung nạp thuốc. Hiện tượng nhờn thuốc xảy ra do Opioid làm chậm quá trình sản sinh endorphin của cơ thể. Endorphin có tác dụng ngăn cản sự truyền tín hiệu đau. Dùng Opioid trong thời gian dài sẽ gây ức chế việc sản xuất endorphin. Và người ta gọi đây là hiện tượng nhờn thuốc.
4.2. Nguy cơ lệ thuộc Opioid
Nguy cơ này sẽ xảy ra sau quá trình sử dụng Opioid kéo dài với liều lượng cao. Việc này sẽ khiến cơ thể thay đổi dần và sẽ quá lệ thuộc vào thuốc.
Người bị lệ thuộc vào Opioid khi ngưng sử dụng Opioid sẽ có các biểu hiện như: Run rẩy toàn thân; Ói mửa; Khó ngủ hoặc mất ngủ dễ dẫn đến trầm cảm; Hiện tượng tiêu chảy;…
Lạm dụng Opioid có thể dẫn đến t.ử v.ong (Ảnh Internet)
4.3. Nguy cơ nghiện Opioid là gì?
Nguy cơ nghiện Opioid được coi là một dạng bệnh lý. Nguy cơ này sẽ xảy ra khi người ta lạm dụng Opioid để tìm khoái cảm. Lâu dần, người nghiện Opioid sẽ tìm mọi cách để được sử dụng thuốc nhằm thỏa mãn cơn thèm.
Nghiện Opioid khiến người nghiện không thể dừng sử dụng loại thuốc này. Người nghiện sử dụng thuốc giảm đau nhóm Opioid mà bất chấp tác hại của nó. Nếu bị cưỡng ép cai Opioid, người bệnh cũng xuất hiện các triệu chứng như người lệ thuộc Opioid.
4.4. Quá lạm dụng Opioid có khả năng dẫn đến t.ử v.ong
Fentanyl thuộc nhóm Opioid mạnh vẫn đang lưu thông bất hợp pháp trên thị trường. Việc người bệnh nghiện Opioid sẽ khiến họ luôn bị thôi thúc để tăng liều dùng. Nhưng chính điều này sẽ gây ra khả năng t.ử v.ong rất cao cho người bệnh.
5. Cách phòng tránh tình trạng nghiện Opioid
Cần tuân theo chỉ định của bác sĩ trong việc sử dụng Opioid (Ảnh Internet)
– Chỉ sử dụng Opioid trong một thời gian ngắn để chữa bệnh;
– Luôn tuân theo toa thuốc cũng như dặn dò của bác sĩ, không tự ý tăng liều dùng;
– Không dùng Opioid cho những căn bệnh có các cơn đau mãn tính. Tìm đến bác sĩ để được kê toa và sử dụng các liệu pháp giảm đau an toàn hơn;
– Tuân thủ đúng quy định về việc sử dụng Opioid. Không chia sẻ thuốc cho người khác;
– Không sử dụng những loại thuốc Opioid trôi nổi trên thị trường. Chỉ mua Opioid theo toa và ở những nhà thuốc được cấp quyền bán Opioid.
Tình trạng mắc các bệnh về tâm thần ở bệnh nhân COVID-19
Nhiều bệnh nhân sống sót sau khi mắc COVID-19 có nguy cơ cao mắc các bệnh về tâm lý – theo tạp chí y khoa The Lancet
Nhiều bệnh nhân COVID-19 bị biến chứng tâm thần do thời gian điều trị dài.
Nghiên cứu dựa trên bệnh án của 69 triệu người tại Mỹ, trong đó có hơn 62.000 bệnh nhân COVID-19. Theo đó, cứ 5 bệnh nhân COVID-19 thì có 1 người, tương đương 20%, được chẩn đoán rối loạn tâm thần trong vòng 90 ngày sau khi khỏi bệnh. Các triệu chứng thường thấy là lo âu, trầm cảm và mất ngủ. Con số này cao 2 lần so với những nhóm bệnh nhân khác trong cùng thời điểm. Nghiên cứu cũng phát hiện những người có t.iền sử bệnh tâm thần có nguy cơ mắc COVID-19 cao hơn 65% so với người bình thường.
Giáo sư về bệnh tâm thần Paul Harrison thuộc Đại học Oxford (Anh) cho hay: Có nhiều quan ngại rằng những bệnh nhân sống sót sau khi mắc COVID-19 sẽ có nguy cơ cao mắc các vấn đề về sức khỏe tinh thần và nghiên cứu cho thấy điều này có thể xảy ra. Ông nhấn mạnh: Giới y học và khoa học trên thế giới cần khẩn trương điều tra nguyên nhân và có các phương pháp điều trị biến chứng tâm thần cho các bệnh nhân COVID-19 sau khi khỏi bệnh.
Những ảnh hưởng thần kinh não sau khi mắc COVID-19 cũng khiến người bệnh rơi vào trạng thái trầm cảm. Ảnh DW
Một số chuyên gia sức khỏe tâm thần cho rằng phát hiện mới này càng củng cố bằng chứng rằng dịch COVID-19 có thể ảnh hưởng đến não và sức khỏe tâm thần, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tâm lý.
Chuyên gia về tâm thần học Michael Bloomfield của Đại học London (Anh) cho biết thêm: Tình trạng này có thể là sự kết hợp giữa các yếu tố gây căng thẳng đến tâm lý với tác động của bệnh lý. Trong khi đó, Giáo sư về tâm thần học Simon Wessely nhận định: Nghiên cứu trên đã phát hiện về nguy cơ mắc COVID-19 cao hơn ở những người mắc các chứng rối loạn tâm thần và đây cũng là phát hiện tìm thấy trong các nghiên cứu về các đợt bùng phát dịch bệnh truyền nhiễm trước đó. Theo ông Wessely, bệnh COVID-19 ảnh hưởng đến các chức năng của hệ thần kinh trung ương, từ đó có thể trực tiếp làm gia tăng các rối loạn trong cơ thể.
