Với giá t.iền thấp hơn rất nhiều so với máy CT hay MRI, cách kiểm tra này giúp các bác sĩ phát hiện sớm bệnh Parkinson – căn bệnh ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới.
Có thể khám mắt để phát hiện sớm bệnh Parkinson thông qua trí tuệ nhân tạo – Ảnh: AFP
Một phương pháp khám mắt đơn giản kết hợp với công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) có thể phát hiện sớm bệnh Parkinson. Đó là nội dung của một nghiên cứu được trình bày tại hội nghị thường niên của Hiệp hội X-quang Bắc Mỹ (RSNA), theo SciTechDaily.
Bệnh Parkinson là một rối loạn của hệ thần kinh trung ương ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới. Các chẩn đoán thường dựa trên triệu chứng như run rẩy, cứng cơ và mất thăng bằng. Cách tiếp cận này có nhiều hạn chế đáng kể.
“Vấn đề của phương pháp ấy là bệnh nhân thường tiến triển triệu chứng chỉ sau khi các tế bào thần kinh dopamine trải qua chấn thương lâu ngày. Điều này nghĩa là chúng ta chỉ chẩn đoán bệnh nhân vào giai đoạn muộn của bệnh”, Maximillian Diaz – nghiên cứu sinh tiến sĩ kỹ thuật y sinh tại Đại học Florida lãnh đạo, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết.
Tiến triển bệnh đặc trưng bởi sự suy yếu của tế bào thần kinh gây giảm độ dày của võng mạc, lớp mô nằm ở phía sau nhãn cầu. Bệnh này cũng ảnh hưởng đến các mạch m.áu nhỏ của võng mạc. Các đặc trưng này cho thấy có thể kiểm tra các hình ảnh mắt, tìm kiếm dấu hiệu bệnh Parkinson từ giai đoạn sớm.
Một mẫu hình ảnh chụp đáy mắt – Ảnh: RSNA
Trong nghiên cứu mới, nhóm của Diaz đã dùng một công cụ AI gọi là SVM. Sử dụng ảnh phía sau mắt của bệnh nhân Parkinson, họ dạy cho SVM phát hiện dấu hiệu bệnh. Kết quả cho thấy nó có thể phân loại bệnh Parkinson dựa trên hệ mạch m.áu võng mạc.
Phương pháp này cũng bổ sung vào ý tưởng rằng các thay đổi sinh lý của não bộ có thể quan sát được trong mắt.
“Phát hiện quan trọng nhất của nghiên cứu này là một căn bệnh liên quan đến não có thể được chẩn đoán chỉ với hình ảnh cơ bản của con mắt. Nó khác xa các cách tiếp cận truyền thống rằng phải dùng các hình ảnh não bộ khác nhau để tìm vấn đề trong não”, Diaz nhận định.
Diaz nói thêm các phương pháp truyền thống bằng ảnh MRI, CT và kỹ thuật y học hạt nhân thường rất tốn kém. Trong khi đó, cách mới này chỉ dùng phép chụp ảnh cơ bản với dụng cụ có sẵn ở các phòng khám mắt. Thậm chí hình ảnh cũng có thể chụp bằng điện thoại thông minh với ống kính đặc biệt.
“Nó chỉ là một tấm ảnh mắt đơn giản, và bạn có thể có được nó trong chưa đầy 1 phút, và giá t.iền thì thấp hơn rất nhiều so với máy CT hay MRI. Nếu kiểm tra mỗi năm, chúng ta hi vọng có thể phát hiện bệnh sớm hơn, giúp ta hiểu rõ hơn về căn bệnh và tìm ra cách chữa hoặc làm chậm tiến triển bệnh”, Diaz chia sẻ.
Cách tiếp cận này cũng có thể được ứng dụng phát hiện các bệnh khác ảnh hưởng đến cấu trúc não như Alzhemer hay đa xơ cứng, Diaz nói thêm.
Người phụ nữ 44 t.uổi đối mặt với căn bệnh không có cách chữa trị
Sau 4 năm vật lộn, cô Heather Wolynic (Mỹ) cuối cùng cũng biết bản thân đang mắc bệnh gì ở t.uổi 44.
Heather Wolynic được chẩn đoán mắc bệnh Parkinson vào mùa hè năm ngoái. Hiện người phụ nữ này là mẹ của 3 con trai và làm giáo viên dạy mỹ thuật tại Florida (Mỹ). Vào năm 2017, cô đột ngột cảm thấy mệt mỏi vô cùng khi thức dậy đến nỗi không thể đứng hoặc vươn người tắt vòi nước. Hơn nữa, những triệu chứng bất thường như đau đầu và rối loạn huyết áp cũng xuất hiện liên tục.
Heather cho biết: “Tôi cảm thấy bất lực khi phải ngồi để tắm. Trong 3 tuần tiếp theo, tôi quá yếu đến nỗi không thể rời khỏi giường”. Dưới đây là chia sẻ của người phụ nữ này về hành trình cô đã trải qua để đi tìm lời giải cho căn bệnh của mình:
Heather vào tháng 4 năm 2016, trước khi sự mệt mỏi và triệu chứng tồi tệ nhất của cô bắt đầu xuất hiện.
Triệu chứng trở nên nghiêm trọng
Trong 4 năm, tôi đã đến gặp nhiều bác sĩ với hy vọng tìm ra căn bệnh bản thân mắc phải. Các triệu chứng dần dần trở nên tồi tệ hơn. Sau đó, một vết loét lớn xuất hiện trong miệng và khiến việc ăn uống trở nên khó khăn đến mức tôi chỉ có thể uống nước canh. Tóc tôi bắt đầu mỏng đi đáng kể.
Lúc đầu, một bác sĩ cho rằng tôi chỉ bị mệt mỏi quá độ vì gánh nặng gia đình. Sau cuộc ly hôn, tôi thường xuyên phải làm tăng ca để k.iếm t.iền nuôi các con. Dù vậy, lời giải thích này vẫn khiến tôi cảm thấy băn khoăn. Tại một bệnh viện khác, bác sĩ chuyên khoa thần kinh kết luận tôi bị đau nửa đầu trong khi bác sĩ về bệnh truyền nhiễm lại cho rằng tôi mắc bệnh rối loạn tự miễn.
Vào tháng 12 năm 2017, Heather đã dành ba tuần trên giường và không thể trở lại giảng dạy sau kỳ nghỉ đông vì cô quá yếu.
Đi khám không đem lại kết quả
Vào thời điểm đó, những triệu chứng càng ngày càng trở nên tồi tệ hơn. Các cơ mặt cứng đơ đến nỗi tôi khó thể nói chuyện và phải viết ra giấy từng câu. Tôi cảm thấy khó chịu, cứng người, mất thăng bằng và đi lại chậm chạp. Cơ thể tôi đang run rẩy từ trong ra ngoài.
Một bác sĩ tim mạch nói tôi bị hạ huyết áp thế đứng, một dạng huyết áp thấp khiến bạn cảm thấy chóng mặt khi đứng dậy và đôi khi có thể là dấu hiệu cảnh báo những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn.
Triệu chứng đặc trưng của bệnh Parkinson là run rẩy tay chân và đi lại chậm chạp, mất cân bằng.
Sau khi tự nghiên cứu, tôi lo sợ bản thân có thể đang phải đối mặt với bệnh Parkinson, một dạng thoái hóa thần kinh làm ảnh hưởng đến các tế bào thần kinh sản xuất dopamine trong não. Những thông tin trên mạng xã hội cho thấy rất ít phụ nữ trẻ t.uổi được chẩn đoán mắc bệnh này.
Để tìm ra câu trả lời, tôi quyết định tới gặp một bác sĩ chuyên khoa thần kinh có uy tín tại địa phương. Sau khi kiểm tra, ông ấy phủ nhận tôi không mắc bệnh Parkinson. Bác sĩ kết luận tôi chỉ bị stress do làm việc nhiều và khuyên tôi đi điều trị tâm lý.
Heather vẽ ngoài trời và trong không khí trong lành, tám tháng sau khi được chẩn đoán.
Tìm câu trả lời
Sau 4 năm vật lộn, cuối cùng tôi đã tìm ra được câu trả lời ở t.uổi 44. Tôi đi khám ở một bác sĩ chuyên khoa thần kinh khác vì chứng đau nửa đầu. Tuy nhiên, thay vì hỏi về những cơn đau, ông ấy yêu cầu tôi đứng dậy và làm một vài bài tập. Cuối cùng, bác sĩ nghi ngờ tôi đang mắc bệnh Parkinson khởi phát sớm.
Tôi cảm thấy lo sợ vì căn bệnh này không có cách chữa trị. Chúng sẽ lấy đi hai niềm đam mê lớn nhất của tôi là chăm sóc con cái và làm nghệ thuật.
Hầu hết những người mắc bệnh Parkinson thường gặp phải các triệu chứng sau t.uổi 50. Vì bệnh này hiếm khi xuất hiện ở người trẻ t.uổi nên việc chẩn đoán gặp không ít khó khăn. Mặc dù nhận thấy những triệu chứng như run rẩy, cứng tay chân, gặp các vấn đề về cân bằng, phối hợp, các bác sĩ thường không nghĩ những người trẻ t.uổi như tôi lại mắc Parkinson.
Heather vào tháng 1 năm 2020, cảm thấy được nạp năng lượng sau một lớp học đ.ấm bốc.
Tiếp tục tiến lên phía trước
Ngoài việc dùng thuốc, tập thể dục cũng là một yếu tố quan trọng để kiểm soát bệnh Parkinson. Tôi đã đăng ký và tham gia lớp học đ.ấm bốc ba lần một tuần để cải thiện khả năng cân bằng, nhanh nhẹn và phối hợp tay với mắt.
Tuy căn bệnh này làm thay đổi cuộc sống của tôi, tôi vẫn rất vui vì các con luôn ở bên và thấu hiểu. Thay vì cố gắng làm một người phụ nữ hoàn hảo, tôi chia nhỏ công việc ra từng ngày và ghi lại vào một cuốn sổ. Tôi coi việc chăm sóc gia đình và tận hưởng thời gian bên bạn bè là p.hần t.hưởng tuyệt vời nhất trong quá trình điều trị bệnh Parkinson.
