Các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu cách điều trị ung thư bằng liệu pháp miễn dịch, mang lại hy vọng cho người bệnh trong tương lai.
Ung thư luôn được coi là “án tử” với người bệnh. Tuy nhiên, nhờ sự phát triển của khoa học, hiện tại, các nhà nghiên cứu đang không ngừng tìm hiểu những cách điều trị giúp người bệnh kéo dài thời gian sống, thậm chí, t.iêu d.iệt hoàn toàn những tế bào ác tính.
Ba phương pháp điều trị bệnh ung thư phổ biến
Vào thời Ai Cập cổ đại, con người tin rằng bệnh ung thư là do thần thánh gây ra. Tuy nhiên, trong giai đoạn này, họ đã phân biệt được u ác tính và lành tính. Các thầy thuốc cũng dùng phẫu thuật cắt bỏ khối u trên bề mặt theo cách thức tương tự như ngày nay. Tới thời Hippocrates (ông tổ của nền y học thế giới, sinh vào khoảng năm 460 trước Công Nguyên), ông cho rằng ung thư là kết quả của việc thừa mật đen trong cơ thể. Hippocrates dùng từ “carcinos” và “carcinoma” (tiếng Hy Lạp) để mô tả những khối u. Bệnh ung thư được gọi là “karkinos” (tiếng Hy Lạp, nghĩa là con cua), vì ông nhận thấy khối u ác tính có hình dáng giống như con cua.
Thời gian sau đó, các bác sĩ không ngừng tìm hiểu cách điều trị căn bệnh quái ác này. Với sự phát triển của thuốc gây mê vào thế kỷ 19, việc phẫu thuật trở nên dễ dàng hơn nhưng vẫn còn những hạn chế, nhất là với người bệnh đang ở giai đoạn di căn, khối u đã lan rộng.
Các nhà khoa học không ngừng nghiên cứu phương pháp điều trị ung thư trong nhiều thập kỷ qua. Ảnh: Roche
Năm 1903, những bệnh nhân đầu tiên được điều trị thành công bằng xạ trị. Loại điều trị này sử dụng các tia năng lượng cao để t.iêu d.iệt tế bào ung thư. Phương pháp này là một bước tiến lớn và vẫn được sử dụng cho đến ngày nay. Tuy nhiên, xạ trị có những hạn chế, làm hỏng các tế bào bình thường trong quá trình điều trị và có thể gây ra tác dụng phụ.
Sự phát triển đáng chú ý tiếp theo là sự ra đời của hóa trị liệu được phát hiện lần đầu tiên trong Chiến tranh thế giới thứ hai, với phương pháp chữa trị ung thư di căn đầu tiên vào năm 1956. Vào thời điểm này, đây là bước đột phá lớn, mang lại hy vọng cho bệnh nhân. Hóa trị đã phát triển trong hơn 70 năm qua và ngày càng phức tạp hơn so với trước đây, nhưng phương pháp này vẫn hoạt động bằng cách t.iêu d.iệt các tế bào ung thư, đặc biệt là nhắm mục tiêu vào các tế bào phân chia nhanh chóng. Tuy nhiên, hóa trị không chỉ khiến tế bào ung thư bị phá hủy mà các tế bào bình thường khác, bao gồm cả trong m.áu và tủy xương cũng bị ảnh hưởng. Do đó, tác dụng phụ không mong muốn của hóa trị liệu là phá hủy cả những tế bào khỏe mạnh như bạch cầu khiến con người dễ bị n.hiễm t.rùng hơn.
Liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư
Trong nhiều thế kỷ, phẫu thuật, xạ trị và hóa trị luôn được sử dụng để điều trị cho bệnh nhân ung thư. Nhưng hóa trị và xạ trị đều bị coi là “vũ khí t.àn á.c” trong việc hủy hoại các mô lành, còn phẫu thuật thì vẫn tiềm ẩn nguy cơ tồn tại những tế bào ác tính.
Một bước tiến lớn trong điều trị ung thư là các liệu pháp nhắm mục tiêu – một loại điều trị ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ác tính bằng cách can thiệp vào những phân tử cụ thể. Trong khi, xạ trị và hóa trị nhắm tới các tế bào bình thường lẫn ác tính thì liệu pháp điều trị nhắm mục tiêu lại hướng đến những tế bào cụ thể, liên quan tới ung thư. Phương pháp này được gọi là liệu pháp miễn dịch.
Hệ thống miễn dịch sẽ phát hiện và phá hủy bất cứ thứ gì không nên có trong cơ thể (bao gồm các tế bào ung thư) bằng cách nhận ra những thay đổi bất thường của tế bào bình thường. Thông thường, hệ thống miễn dịch hoạt động để loại bỏ những tế bào lạ hoặc bất thường này bằng cách sử dụng các tế bào T để tìm kiếm và t.iêu d.iệt những mối đe dọa tiềm tàng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, các tế bào bị đột biến này có thể trốn tránh phản ứng miễn dịch để phát triển thành những khối u có hại.
Liệu pháp miễn dịch được coi là tia hy vọng lớn cho bệnh nhân ung thư. Ảnh: BBC
Bằng việc tìm hiểu kỹ hơn về căn bệnh ung thư và cách hệ thống miễn dịch hoạt động, các nhà khoa học dần phát triển những loại thuốc làm tăng liệu pháp miễn dịch. Mục tiêu của các loại thuốc này là giúp hệ thống miễn dịch nhận biết và tấn công những tế bào ung thư theo nhiều cách khác nhau. Một số tìm kiếm và ghi đè lên các cơ chế ngăn chặn tế bào T giúp tạo ra phản ứng miễn dịch, số khác tìm cách kích thích phản ứng miễn dịch.
Miễn dịch học và ung thư là môn khoa học rất phức tạp nhưng bằng cách tìm hiểu rõ về những khía cạnh của sinh vật học, các nhà khoa học có thể điều chỉnh việc sử dụng phương pháp điều trị miễn dịch ung thư cho từng loại khối u cụ thể của một người.
Robin Taylor – Phó chủ tịch khoa Liệu pháp miễn dịch ung thư tại Roche, cho biết việc sử dụng hóa trị liệu đã phá hủy cả những tế bào đang phát triển khỏe mạnh, dẫn tới chất lượng cuộc sống của bệnh nhân ung thư giảm rõ rệt. Vì vậy, liệu pháp miễn dịch là một nghiên cứu tuyệt vời bởi nó không chỉ tấn công các tế bào ung thư mà còn có thể loại bỏ hoàn toàn chúng.
“Liệu pháp miễn dịch ung thư là một lĩnh vực nghiên cứu thú vị và không ngừng mở rộng, có thể thay đổi cách chúng ta điều trị căn bệnh hiểm nghèo này trong tương lai. Kiến thức mở rộng về sinh học miễn dịch, cách tăng cường và hỗ trợ hệ thống miễn dịch của cơ thể để chống lại ung thư, tạo cho người bệnh sự lạc quan lẫn hy vọng trong cả hiện tại và tương lai”, ông Robin Taylor nói.
T.iêu d.iệt tế bào ung thư bằng cách khiến chúng…”ăn thịt” chính mình
Nghiên cứu được thực hiện bởi Viện Nghiên cứu Neurociències (INc-UAB) đã khai phá ra một chiến thuật mới để điều trị ung thư, đó là khiến chúng… tự “ăn thịt” mình.
Theo thông tin được công bố trên tạp chí khoa học Autophagy, nhóm tác giả đã sử dụng 1 loại thuốc chống ung thư đang được thử nghiệm mang tên ABTL0812, để tạo áp lực lên khối u khiến chúng tự thực bào.
ABTL0812 được phát triển bởi một công ty dược phẩm mang tên AbilityPharma. Vào năm 2019, nhóm tác giả đã bắt đầu giải mã đặc tính chống ung thư của ABTL0812 trên các thử nghiệm lâm sàng.
Cụ thể, ABTL0812 được thử nghiệm trên các bệnh nhân mắc ung thư nội mạc tử cung và ung thư phổi đã ở giai đoạn muộn, sau đó so sánh kết quả đạt được với những bệnh nhân được điều trị bằng phương pháp hóa trị thông thường.
“ABTL0812 khiến tế bào ung thư c.hết đi, thông qua việc biến đổi hàm lượng dihydroceramides, một nhóm chất béo bên trong tế bào. Cụ thể, việc làm tăng cao đột biến hàm lượng dihydroceramides sẽ tạo ra một áp lực lớn lên mạng lưới nội chất – Bào quan tham gia vào quá trình tổng hợp protein, từ đó làm tăng lượng protein bị lỗi.
Theo một phản ứng dây chuyền, tế bào sẽ kích hoạt đáp ứng để sửa lỗi mang tên “đáp ứng tháo xoắn protein”, khi đáp ứng này được vận hành trong thời gian kéo dài nó sẽ vô tình dẫn đến hiện tượng tự thực bào (tế bào tự tiêu hóa các thành phần của chính mình) và khiến tế bào bị tiêu diệt” – TS Jose Miguel Lizcano, đại diện nhóm tác giả cho biết.
Một điểm đặc biệt của ABTL0812 là nó chỉ tấn công vào các tế bào ung thư và đảm bảo sự toàn vẹn của tế bào khỏe mạnh. Do đó, nhóm tác giả cho rằng, loại thuốc mới này sẽ an toàn trong điều trị nhiều loại ung thư khác nhau.
