Đa số bệnh nhân (BN) sau đột quỵ, khi xuất viện thường tự “bươn chải” tập vật lý trị liệu tại nhà, nhờ người nhà hỗ trợ; thậm chí có trường hợp không tập.
Tập phục hồi chức năng rất cần thiết với người bị đột quỵ
Đây là chia sẻ của TS. BS Nguyễn Bá Thắng, Phó Chủ nhiệm Bộ môn Nội Thần Kinh Đại học Y dược TPHCM, Trưởng khoa Thần Kinh Bệnh Viện Đại Học Y Dược TPHCM tại buổi tập buổi tập huấn “ Phục hồi chức năng thần kinh sau đột quỵ” do Bệnh viện (BV) Đại học Y dược TPHCM phối hợp với Tổng hội Y học Việt Nam và Công ty Ever Pharma tổ chức.
Tại đây, BS Thắng cho biết, ở Việt Nam hiện chưa có nhiều trung tâm tiếp nhận BN sau đột quỵ về để phục hồi chức năng. Một số nơi có tiếp nhận nhưng số lượng không đủ và không phủ khắp các vùng miền, đặc biệt là các tỉnh.
“Sau khi BN xuất viện, rất nhiều người phải tự “bươn chải”, về nhà tự tập, nhờ người nhà tập giúp; thậm chí là không tập gì hết. Điều này ảnh hưởng rất nhiều đến quá trình phục hồi của BN” – BS Thắng nói.
Lớp tập huấn phục hồi chức năng thần kinh sau đột quỵ thu hút các bác sĩ, kỹ thuật viên tham gia
Còn tại BV, khắc phục tình trạng quá tại BN đến phục hồi chức năng khá khó khăn vì diện tích không nhiều, phòng chức năng cũng không đủ rộng để chứa được nhiều BN.
Tuy nhiên quá trình phục hồi chức năng tại BV sẽ bắt đầu ngay từ ngày đầu tiên BN nhập viện. Tùy theo mức độ của BN mà có những bài tập phù hợp như nuốt, nói, phục hồi vận động…
Theo các chuyên gia y tế, thông thường BN ở khu vực TPHCM sẽ quay trở lại tập phục hồi chức năng, còn các BN ở nơi khác rất ít quay lại tập. Do đó BS có thể hẹn ở phòng khám ngoại trú để hướng dẫn người bệnh.
Bên cạnh đó còn có đội ngũ đến nhà hỗ trợ, nhưng còn phụ thuộc vào hoàn cảnh bệnh nhân vì tốn chi phí.
“Tập đúng phương pháp rất quan trọng, ngoài biện pháp ban đầu là cấp cứu thế nào để phục hồi tốt, những di chứng sau này phụ thuộc rất nhiều vào quá trình phục hồi chức năng tốt. Trước đây ngành phục hồi chức năng của Việt Nam chủ yếu tập trung vào vật lý trị liệu, nhưng giờ được mở rộng ra nhiều lĩnh vực như vật lý trị liệu, âm ngữ trị liệu, hoạt động trị liệu giúp cho BN tái hòa nhập cộng đồng.
Do đó nếu tập đúng phương pháp thì khả năng phục hồi của BN rất cao. Còn nếu tập không đúng thì sẽ gây ra nhiều biến chứng như cứng cơ, co rút cơ, mất chức năng vận động, không thể nào hòa nhập lại với cuộc sống rất nhiều” – BS Thắng khẳng định.
Chương trình do các chuyên gia y tế nhiều kinh nghiệm hướng dẫn, chia sẻ
Chương trình tập huấn nhằm đào tạo đội ngũ đa chuyên ngành gồm các bác sĩ, kỹ thuật viên, điều dưỡng viên đang làm công tác điều trị, phục hồi chức năng tại BV Đại học Y Dược TPHCM và các bệnh viện, trung tâm y tế trong khu vực; cập nhật kỹ thuật phục hồi chức năng, nâng cao chất lượng điều trị, giảm thiểu biến chứng cho BN sau đột quỵ, tăng cường khả năng tái hòa nhập cộng đồng cho người bệnh.
Theo báo cáo năm 2016 của Tổ chức Đột quỵ Thế giới (WSO), hiện có tới 17 triệu trường hợp đột quỵ mỗi năm với khoảng 6 triệu trường hợp t.ử v.ong, 5 triệu trường hợp sống sót với các di chứng gây tàn tật trong thời gian dài, thậm chí vĩnh viễn. Những con số biết nói này khiến ngành y toán cầu ngày càng quan tâm đến các phương pháp điều trị cho BN sau đột quỵ, giúp họ khắc phục những di chứng và giảm gánh nặng cho gia đình, xã hội.
WSO khuyến cáo những liệu pháp phục hồi chức năng cần được tiến hành bài bản, có thể từ 24 giờ sau khi đột quỵ khởi phát. Trước thực trạng BN đột quỵ sau khi điều trị giai đoạn cấp chưa được tiếp cận các kiến thức, bài tập phục hồi chức năng cho BN mang ý nghĩa rất lớn, giúp người bệnh có thể sinh hoạt độc lập, sớm hòa nhập với cuộc sống.
Chương trình tập huấn diễn ra từ ngày 23-26/11. Kết thúc thời gian tập huấn, Ban tổ chức lớp học sẽ kiểm tra nhận thức và cấp chứng chỉ cho các học viên tham gia.
Nỗ lực giúp người bệnh đột quỵ trở về cuộc sống
Bên cạnh những phương pháp cấp cứu, điều trị ban đầu, phục hồi chức năng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục, giúp giảm tàn tật, ngăn ngừa đột quỵ tái phát.
Ngày 23/11 Tổng hội Y học Việt Nam phối hợp cùng Tổ chức Đột quỵ thế giới, Hội Phục hồi chức năng Việt Nam, EVER Pharma tổ chức khoá tập huấn dành cho những bác sĩ, kỹ thuật viên phục hồi chức năng nhằm nâng cao năng lực phục hồi chức năng thần kinh sau đột quỵ cho người bệnh. Đây là khoá tập huấn thứ 54 trong khuôn khổ chương trình hợp tác giữa Việt Nam và Cộng hoà Áo (Chương trình AVANT- Phục hồi chức năng thần kinh cho bệnh nhân sau đột quỵ) đã được Bộ Y tế phê duyệt.
TS.BS Nguyễn Bá Thắng – Trưởng Trung tâm Khoa học Thần kinh, Trưởng khoa Thần kinh, Trưởng Đơn vị Đột quỵ Bệnh viện Đại học Y dược (BV ĐHYD) TP.HCM chia sẻ: Đột quỵ là quá trình xảy ra đột ngột, chỉ có một tỷ lệ nhỏ người bệnh có thể phục hồi hoàn toàn, còn lại đa phần bệnh nhân đều có những di chứng do tổn thương não, bệnh lý mạch m.áu như: liệt tay, liệt chân, rối loạn cảm giác, nói khó, vận động khó, giảm trí nhớ… Những di chứng này ảnh hưởng hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt, cuộc sống của bệnh nhân.
Giảng viên của khoá tập huấn là những chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực điều trị đột quỵ
Hiện nay, công tác hỗ trợ điều trị phục hồi chức năng cho người bệnh đột quỵ trong cả nước nói chung đang gặp phải nhiều khó khăn do chưa có nhiều cơ sở phục hồi chức năng, áp lực quá tải bệnh viện khiến thời gian được tập luyện của người bệnh bị hạn chế. Sau khi điều trị giai đoạn cấp, bệnh nhân được xuất viện. Hầu hết người bệnh phải tự bươn chải nhờ người thân giúp đỡ tập luyện, tự tập không đúng phương pháp, thậm chí không tập luyện gây ảnh hưởng đến quá trình phục hồi của bệnh nhân, như: hồi phục chậm hoặc gặp phải các di chứng khác do tập luyện sai cách gồm cứng cơ, co rút cơ, mất chức năng, không thể hoà nhập lại cuộc sống.
“Tại BV ĐHYD bệnh nhân được hỗ trợ phục hồi chức năng ngay từ những ngày đầu nhập viện. Tuỳ mức độ của người bệnh để có những bài tập phù hợp. Bệnh nhân được hướng dẫn tự tập và hẹn tái khám, đ.ánh giá hồi phục. Trước đây phục hồi chức năng chỉ tập trung vào vật lý trị liệu, đến nay lĩnh vực này đã mở rộng ra 3 lĩnh vực: vật lý trị liệu, âm ngữ trị liệu, hoạt động trị liệu hỗ trợ bệnh nhân tái hoà nhập cộng đồng. Do đó khi tham gia các khoá đào tạo, đội ngũ nhân viên y tế được trang bị thêm kiến thức, phương pháp mới hỗ trợ điều trị cho người bệnh tốt hơn, nỗ lực đưa người bệnh tái hoà nhập lại cộng đồng” – TS.BS Nguyễn Bá Thắng.
GS.TS.BS Trương Quang Bình – Phó Giám đốc Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM bày tỏ mong muốn sau khi kết thúc các khoá đào tạo bài bản, các bác sĩ, kỹ thuật viên sẽ trở thành những chuyên gia, giảng viên để tiếp tục phổ biến các kiến thức mới tại bệnh viện nói riêng và chia sẻ cùng các bệnh viện trong khu vực nói chung. Thân nhân người bệnh cũng sẽ hỗ trợ được cho người thân hồi phục. Qua đó, sẽ dần dần hình thành được mạng lưới về phục hồi chức năng cho người bệnh sau đột quỵ, việc này sẽ đóng góp vào ngành y tế, cùng nỗ lực đưa người bệnh trở lại cuộc sống.
GS.TS.BS Trương Quang Bình mong muốn sau các khoá đào tạo sẽ dần hình thành mạng lưới phục hồi chức năng sau đột quỵ
Được biết, Chương trình AVANT ra đời nhằm nâng cao năng lực phục hồi chức năng sau đột quỵ thông qua các khoá đào tạo rộng khắp dành cho đối tượng tham gia là các bác sĩ, kỹ thuật viên phục hồi chức năng tại các bệnh viện trên cả nước và người chăm sóc bệnh nhân. Nội dung các bài giảng bao gồm những kiến thức, bài tập mới và hiệu quả nhất về điều trị đột quỵ được xây dựng bởi Tổ chức Đột quỵ thế giới và các chuyên gia hàng đầu tại Việt Nam trong lĩnh vực này, dưới sự phê duyệt của Bộ Y tế.
Trong vòng 3 năm, 2017-2020 đã có 63 lớp dành cho các cán bộ y tế đến từ 650 bệnh viện thuộc 59 tỉnh thành trên cả nước, với hơn 4.340 bác sĩ, kỹ thuật viên đã hoàn thành khoá học và được cấp chứng chỉ đào tạo liên tục. Không chỉ nhận được phản hồi tích cực từ các cán bộ y tế, tính đến tháng 11/2020 đã có gần 4.000 người nhà bệnh nhân được tham gia các lớp đào tạo dành cho người chăm sóc bệnh (150 lớp đào tạo) cũng đã có những phản hồi tích cực, đồng hành cùng ngành y tế hỗ trợ phục hồi chức năng cho người thân trong gia đình, giảm tàn tật và ngăn ngừa đột quỵ tái phát.
