Oxalate dư thừa trong thực phẩm có thể liên kết với canxi và tạo thành tinh thể trong nước tiểu, do đó dẫn đến sự phát triển của sỏi thận trong cơ thể.
Sỏi thận xảy ra khi các chất như canxi oxalate, axit uric và cystine bắt đầu hình thành với lượng lớn trong nước tiểu và không bị hòa tan. Sỏi thận cũng có thể phát triển trong niệu đạo, bàng quang và niệu quản của bạn. Có nhiều loại sỏi thận khác nhau và mỗi loại được hình thành từ canxi oxalate, axit uric, canxi phốt phát, struvite và cystine. Ăn một số thực phẩm nhất định có thể làm tăng nguy cơ phát triển sỏi thận.
Trong đó, canxi oxalate là một chất được tìm thấy tự nhiên trong nhiều loại thực phẩm. Thận của bạn tuôn ra chất thải từ cơ thể qua nước tiểu và nếu có chất thải dư thừa và ít nước tiểu, tinh thể oxalate bắt đầu hình thành. Oxalate dư thừa có thể liên kết với canxi và tạo thành tinh thể trong nước tiểu, do đó dẫn đến sự phát triển của sỏi thận trong cơ thể.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội) cho biết thêm, những loại rau củ chứa nhiều axit oxalic cần tránh với nhóm đối tượng bị sỏi thận hoặc phải sử dụng hạn chế vì các axit oxalic ảnh hưởng nhiều trên sự ức chế hấp thu canxi và kẽm. Đồng thời dễ hình thành các sỏi oxalate nên cần tránh cho các bệnh nhân đang bị viêm khớp dạng thấp, bệnh gút hay bệnh sạn thận. Khi hàm lượng axit uric trong cơ thể cao sẽ làm tăng nguy cơ bị sỏi thận và làm tăng nồng độ canxi oxalate trong nước tiểu, dẫn đến sỏi thận ngày càng to và trầm trọng.
Dưới đây là danh sách thực phẩm có nguy cơ khiến bạn mắc bệnh sỏi thận cùng lời khuyên ăn sao cho đúng từ chuyên gia:
Rau bina
Rau bina chứa một lượng vừa phải oxalate hòa tan và không hòa tan. Theo một nghiên cứu đăng trên Mayoclinic, 100g rau bina đông lạnh được tìm thấy ở New Zealand có khoảng 90mg canxi và 76,7% lượng canxi này không được tìm thấy vì nó liên kết với oxalate là oxalate không hòa tan. Khi rau bina đông lạnh được nướng, không có cách nào để các oxalate hòa tan được lọc ra, làm tăng nguy cơ mắc bệnh sỏi thận.
Lời khuyên: Giới hạn ở chén nấu chín hoặc chén rau bina sống; tránh các thực phẩm có hàm lượng oxalate cao khác đi kèm.
Họ nhà củ cải
Củ cải đường, củ cải xanh và bột củ cải đường có hàm lượng oxalate cao và có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Do đó, những người có xu hướng phát triển sỏi thận hoặc sỏi mật nên giảm thiểu tiêu thụ những loại thực phẩm này.
Lời khuyên: Nên ăn hạn chế chén củ cải đường nấu chín, tránh dạng nước ép; tránh ăn cùng các thực phẩm có hàm lượng oxalate cao khác.
Cải cầu vồng
Cải cầu vồng hay còn gọi là cải Thụy Sĩ cũng là một nguồn oxalate vừa phải. Lá non của loại củ cải này chứa hàm lượng oxalate thấp hơn lá trưởng thành. Hàm lượng oxalate của củ cải Thụy Sĩ có thể được giảm bằng cách ngâm, đun sôi và xào.
Lời khuyên: Chỉ nên ăn chén sống hoặc chén rau cải Thụy Sĩ nấu chín mỗi ngày.
Đại hoàng
Đại hoàng là một loại rau khác có chứa lượng oxalate cao. Đun sôi và hấp đại hoàng trong nước hoặc nấu nó trong sữa có thể làm giảm hàm lượng oxalate hòa tan trong đại hoàng.
Lời khuyên: Chỉ nên ăn chén đại hoàng nấu chín; tránh các thực phẩm có hàm lượng oxalate cao khác ăn kèm.
Cải xoăn
Cải xoăn là một loại rau lá xanh giàu oxalate, nếu tiêu thụ quá mức có thể gây sỏi thận. Vì vậy, những người dễ bị sỏi thận nên tránh tiêu thụ nó với số lượng lớn.
Lời khuyên: Giới hạn chén cải xoăn; tránh các thực phẩm có hàm lượng oxalate cao khác ăn kèm.
Khoai lang
Khoai lang chứa một lượng oxalate vừa phải, do đó, những người có vấn đề về thận nên ngừng ăn khoai lang hoặc nên hạn chế tiêu thụ.
Đậu phộng
Đậu phộng là một loại thực phẩm phổ biến được thưởng thức như một món ăn nhẹ. 100g đậu phộng rang cung cấp khoảng 187mg oxalate và các nghiên cứu đã chỉ ra rằng đậu phộng có thể gây ra bệnh sỏi thận. Bệnh thận do dưa thừa oxalate xảy ra khi viêm thận cùng tình trạng tế bào biểu mô thận bị tổn thương.
Khế
Ăn quá nhiều loại quả có hình ngôi sao 5 cánh này sẽ dẫn đến sự phát triển của bệnh thận oxalate ở bệnh nhân có chức năng thận bình thường cũng như bất thường.
Bột ca cao
Bột ca cao thu được từ hạt ca cao được trồng hữu cơ chứa ít oxalat hơn bột ca cao thu được từ hạt ca cao được trồng thông thường. Ca cao và các sản phẩm chế biến ca cao có xu hướng có hàm lượng oxalate cao, do đó những người bị sỏi thận nên hạn chế tiêu thụ.
Hạnh nhân
Những người bị các vấn đề về thận nên tránh ăn nhiều hạnh nhân vì các loại hạt này cũng có nhiều oxalate hòa tan và không hòa tan.
Lời khuyên: Giới hạn ở 2 muỗng hạnh nhân thô/ rang mỗi ngày.
Hạt điều
Hạt điều cũng được biết là có lượng oxalate dồi đào. Ăn hạt điều quá nhiều sẽ làm tăng hàm lượng oxalate trong cơ thể bạn.
Lời khuyên: Giới hạn ở 2 muỗng hạt điều thô/ rang mỗi ngày.
Quả mâm xôi
Quả mâm xôi rất giàu oxalate có thể dẫn đến sự phát triển của sỏi thận. Chúng cũng chứa vitamin C, có thể dẫn đến sự phát triển của sỏi thận.
Lời khuyên: Giới hạn chén quả mâm xôi tươi mỗi lần ăn.
Đậu đen
Đậu đen có hàm lượng oxalate cao. Luộc đậu đen có thể làm giảm mức độ oxalate vì oxalate được lọc vào nước trong khi đun sôi.
Lời khuyên: Giới hạn ở chén đậu đen nấu chín mỗi lần ăn.
HH
Sỏi thận gây ra cảm giác đau đớn, ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ
Sỏi thận có kích thước lên tới 3 mm có thể đi qua nước tiểu nhưng sỏi thận kích thước lớn hơn có thể tạo ra cảm giác đau đớn và ra m.áu khi đi tiểu.
Sỏi thận là một trong những bệnh phổ biến nhất ở Ấn Độ. Chức năng chính của thận là lọc m.áu và các chất thải. Thận sẽ lọc các chất thải chỉ giữ lại protein và các tế bào m.áu. Các chất thải được tiết ra, vào dịch lọc để hình thành nước tiểu.
Một số chất như canxi oxalate, axit amin và axit uric bị bỏ lại dưới dạng các hạt nhỏ và khi nồng độ của các chất đó tăng lên, chúng sẽ chuyển thành sỏi tinh thể cứng và sắc được gọi là sỏi thận.
Sỏi thận có kích thước lên tới 3 mm có thể đi qua nước tiểu nhưng sỏi thận kích thước lớn hơn có thể tạo ra cảm giác đau đớn và ra m.áu khi đi tiểu.
Cơn đau được gây ra khi sỏi bị kẹt trong niệu quản, một ống nối giữa thận và bàng quang và chặn đường đi của nước tiểu. Sỏi thận cũng có thể phát triển đến kích thước của một quả bóng golf.
Thận giúp bài tiết chất thải ra khỏi cơ thể (Ảnh: theo boldsky).
Các loại sỏi thận
Sỏi canxi: Những viên đá như vậy thường được gây ra do sự tích tụ canxi oxalate, một hợp chất tự nhiên trong thực phẩm như rau bina, hạnh nhân, bột cacao.
Sỏi cystine: Sỏi cystine là kết quả của một rối loạn di truyền (cystin niệu) trong đó thận bài tiết quá nhiều axit amin trong nước tiểu.
Sỏi axit uric: Loại sỏi như vậy được hình thành ở những người thường không uống đủ nước hoặc mất quá nhiều nước, tiêu thụ chế độ ăn giàu protein và bị bệnh gút.
Sỏi struvite: Loại sỏi như vậy xảy ra do n.hiễm t.rùng như n.hiễm t.rùng đường tiết niệu.
Triệu chứng sỏi thận
Các triệu chứng của sỏi thận phụ thuộc vào kích thước của chúng. Nếu sỏi thận có kích thước nhỏ hơn, chúng không gây ra nhiều rắc rối và sẽ dễ dàng đi qua nước tiểu.
Sỏi thận kích thước lớn di chuyển về phía niệu quản và chặn đường đi giữa thận và bàng quang. Trong tình trạng này, một số người sẽ phải trải qua các triệu chứng sau:
Nước tiểu đục/đỏ: Nước tiểu có thể có màu đục/đỏ và kèm theo mùi hôi. Điều này xảy ra do sự hiện diện của enzyme vi khuẩn. Sự hiện diện của những vi khuẩn này cũng gây ra cảm giác nóng rát khi đi tiểu.
Đau: Đau là một trong những triệu chứng cơ bản của sỏi thận. Cơn đau xảy ra khi niệu quản cố gắng đẩy sỏi xuống trong bàng quang tiết niệu. Đó là một cơn đau quặn ở bụng dưới, cũng có khả năng bị viêm.
Triệu chứng giống cúm: Trong giai đoạn tiến triển của bệnh, bệnh nhân có thể cảm thấy mệt mỏi, sốt và đau nhức cơ thể. Đi tiểu thường xuyên: Sự tắc nghẽn của dòng nước tiểu dẫn đến việc đi tiểu thường xuyên cùng với cảm giác đau hoặc nóng rát.
Nguyên nhân gây sỏi thận
Có một số yếu tố dẫn đến sự hình thành sỏi thận trong cơ thể chúng ta. Một số nguyên nhân phổ biến như sau:
Uống không đủ nước là một trong những nguyên nhân cơ bản gây sỏi thận.
Sỏi thận cũng có thể là do di truyền.
Nồng độ hóa học trong nước tiểu tức là nồng độ canxi, axit uric… cũng dẫn đến sự hình thành sỏi.
Béo phì là một lý do khác gây ra sự hình thành sỏi thận vì nó làm thay đổi nồng độ axit trong nước tiểu, từ đó dẫn đến hình thành sỏi.
N.hiễm t.rùng đường tiết niệu đôi khi có thể là nguyên nhân gây sỏi thận.
Chẩn đoán sỏi thận
Để chẩn đoán sỏi thận trong cơ thể bạn, có một số xét nghiệm và quy trình cần phải được thực hiện.
Các xét nghiệm như sau: Xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm m.áu CT scan hoặc X-quang, siêu âm, chụp cắt lớp tĩnh mạch, phân tích sỏi đi qua thận.
Cách phòng ngừa sỏi thận
Uống đủ nước vì uống ít nước là nguyên nhân chính gây sỏi thận.
Giảm lượng muối trong thức ăn.
Giảm lượng thức ăn giàu oxalate như các sản phẩm từ đậu nành, các loại hạt…
An Nhiên
Theo boldsky/giaoduc.net
